Biyolojik Veri Bilimi

Merhabalar. Ben Prof. Dr. Handan ANKARALI. İstanbul Medeniyet Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Tezli Biyolojik Veri Bilimi Yüksek Lisans Programının kurucu anabilim dalı başkanıyım. Ancak son dönemde öğretim üyesi olarak görevime devam ediyorum. Programımız disiplinler arası bir program olup, farklı disiplinlerden gelen, mezun olan, lisans mezunu olan öğrencilerimize veri bilimi alanında eğitim ve hizmet sunumu yapmaktadır. Programımızın temel amacı, kuruluş amacı gelişen teknolojiyle birlikte özellikle bilgisayar teknolojisiyle birlikte biriken bilginin ve verinin anlamlandırılması, temizlenmesi, biriktirilmesi gibi süreçlerin de ihtiyaç duyulan metodolojilere öğretmek ve bunu özellikle biyoloji ve sağlık alanında teknoloji ürünlerine dönüştürülebilecek bir altyapıyı temin etmektir. Programımız disiplinler arası olması nedeniyle anabilim dalımızda şu an itibariyle 7 farklı disiplinden öğretim üyemiz hizmet vermektedir. Derslerimiz yine disiplinler arası bir şekilde planlanmıştır. Moleküler biyoloji ve genetik alanından çeşitli derslerimiz, metodoloji içerikli biyoistatistik yöntem ve prensipleri anlatan derslerimiz ve ayrıca teknoloji üretimine yönelik kodlama, programlama ve yazılım derslerimiz mevcuttur. Öğrencilerimiz sıklıkla tabii çeşitli konularda sorular soruyor. Bizim anabilim dalı özelinde şunu söyleyebiliriz.; anabilim dalımız aslında belirli bir alanda mezun olmuş, o alanda da çalışmaya başlamış kişilere ek bir özellik temini sunuyor. Yani veriye ilgisi olan, teknolojiye ilgisi olan öğrenciler özellikle anabilim dalımızı tercih ederek veriyle olan veriye karşı olan bilgi düzeyini arttırıyor ve kendisi ek özellikler kazanmış oluyor. Dolayısıyla bu öğrencilerimize biz çeşitli imkanlar sunuyoruz. İşte yeni yurt dışı kurslar veya seminerler öneriyoruz, kendi anabilim dalımızda bazen ayda bir çeşitli alanında uzmanlaşmış kişiler davet ederek akademik anlamda gelişmelerini sağlayacak, konu düşünmelerini sağlayacak yeni araştırmaların veya konuların anlatımını sağlıyoruz. Üniversitemizde fiziksel mekân imkanları anabilim dalımız açısından çok büyük engel teşkil etmiyor. Şöyle ki derslikler eğitimlerimiz için yeterlidir. Online eğitimler, bilgisayar üzerinde gerçekleştirilebiliyor. Laboratuvar ihtiyacı ise ihtiyacı giderecek kadar, öğrenci sayımızın ihtiyacını giderecek kadar bilgisayara sahiptir. O yüzden teknik imkanlar açısından ve fiziksel mekân açısından bir sorun yaşamıyoruz. Öğrencilerimiz mevcut ERASMUS programından yararlanabilirler. Bunun ötesinde veri bilimi kendine has birtakım uluslararası platformları olan bir alandır. Dolayısıyla çok sayıda uluslararası kurslar, doktora sonrası eğitimler veya projeler, veri birimi üzerine desteklenen projeler mevcuttur. Biz ihtiyaç halinde zaten öğrencilerimizi bunlara yönlendiriyoruz. Talep ederlerse ilgili başvuruları yapıyorlar. Programımızda buna ilaveten farklılıkları da sizlere açıklamak isterim. Programımız biyolojik veri bilimi adıyla Türkiye'de ilk ve tek programdır. Hala aynı ismi taşıyan başka bir program yok. Ancak gerek içerik açısından gerek amaç açısından benzeri 15’in üzerinde 15-20 civarında şu an itibariyle program olduğunu biliyorum. Bu programların isimlerinde de tam bir standardizasyon yoktur. Çoğunluğu diyelim veri bilimi ismiyle adlandırılmış. Diğerlerine uygulamalı veri birimi denmiştir. Peki bu başlık bize neyi tanımlıyor? Bu başlık biyoloji alanına özgü bir veri bilimci olduğumuzu gösteriyor. Biyolojinin de ötesinde sağlık alanında üretilen verilerde biyolojik veriler olduğu için ürünlerimizin veya hizmetlerimizin daha çok sağlık alanındaki ihtiyaçlara dönük hizmetlere destek sağlayacağını da buradan belirtmek istiyorum. Bu anlamıyla Türkiye'deki şu an için tek lisansüstü program avantajını taşıyor. Dünyada da birkaç benzeri isim var ama Biyologic Date is Life adlı yine lisanslı bir programa henüz rastlamış değiliz.
Bu çağımızın güncel programlarından birisidir. Özellikle son 5-10 yılı geçmeyecek bir geçmişe sahip olan veri bilimi özellikle son yıllarda gerek devlet politikası olarak gerek Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından desteklenen veya sağlık bilimleri enstitüleri tarafından desteklenen birçok özelliğe sahiptir ve tercih edilen bir branştır. Gençlerin yoğun ilgi duyduğu bir branştır. O yüzden avantajlara sahip ve geleceğin meslekleri arasında sıralanan mesleklerde de programdan mezun olan öğrencilerin kazandığı birtakım özellikler vardır. O yüzden de hani programımızın bu üstünlüklere sahip olduğunu söylüyoruz. Sayılarının da benzeri olan programların sayılarını da gün geçtikçe arttığını gözlemlemekteyiz. Programımıza Türkiye öğrencilerinin yanı sıra yabancı öğrenciler de başvuruyu gerçekleştirmektedir. Genellikle hani bu sayı tabii üniversitemizin belirlemiş olduğu kontenjana göre netleşmekte ancak son zamanlarda dörtte biri, beşte biri yabancı uyruklu olan öğrencilerden oluşuyor. Bu öğrencilerin başvuru koşulları Türk öğrencilerden farklı değildir. Yine aynı şartlarda ALES (Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı) ve YDS (Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavı) şartları aranıyor ve şu ana kadar da programımıza başvurulan yabancı uyruklu öğrencilerimiz yine memnun ve başarılı bir şekilde eğitimlerine devam etmektedirler. Bu öğrencilerimizin sayısı şu ana kadar toplam 26’dır. 5 yıllık eğitim öğretim süremizce 26 öğrencinin 14'ü hala eğitimine devam ediyor. Bunların ise 6'sı tez aşamasında diğerleri ders aşamasındadır. Öğrencilerimizin mezun olduğu koşulda öğrencilerimize biz eğitim öğretim dönemleri süresince neler yapabileceklerini, ne gibi yetiler kazandıklarını programımızın hedeflerini zaten açıklıyoruz ve öğrencilerimizin hemen tamamı diyebileceğimiz kadar bir oranda her birinin kendine ait bir çalışma alanı mevcut zaten. Kimisi bilgisayar mühendisi, kimisi tıp mezunu, kimisi diş hekimi vb. moleküler biyoloji uzmanı olarak çalışıyor. Bu kişiler bu mesleklerinin yanı sıra ek bir veri bilimi alanını öğreniyor. Veriyi toplama, veriyi düzenleme, analiz etme, yorumlama ve gerektiğinde teknoloji ürününe dönüştürecek kodlamalar yazma gibi temel bilgilere sahip oluyor. Bu da kendi alanında daha başarılı bir kariyere sahip olmasını gerçekleştirmiş oluyor. Bunun ötesinde sadece veri bilimci olarak çalışacak kişilerin de hangi sahalarda istihdam edebileceklerine dair gerekli açıklamaları yapıyoruz. Öğrenciler çağın bir gereği olarak bu programı tercih ediyorlar. Görüyorlar ki geleceğin meslekleri arasında hızla yükselen ve ilk sıralarda yer alan birkaç meslekten biri de veri bilimi içerisinde yetişmiş kişilerden oluşuyor. Bazen bir veri düzenleme uzmanı bazen bir veri ön işlemeci uzmanı, bazen bir kodlama uzmanı gibi meslekler ortaya çıkmaya başladı. Bu branştan mezun olanların kendilerini daha ileri düzeylere taşıdıkları takdirde söz konusu mesleklerde çalışabileceğini söylüyoruz. Ancak şunu da görüyoruz ki öğrenciler zaten bunun bilincinde ve farkında olarak bu anabilim dalını tercih ediyor. Aksi takdirde bu bilim dalının önemli bir özelliği sevilmediği takdirde tercih edilmeyen bir branştır. Özellikle önemli olan konulardan birisi ilgi duymasıdır. Bunun bilincinde olarak zaten öğrenci geldiği için bu konularda öğrencinin istihdamı konusunda bilgisini nerede kullanacağı konusunda çok ciddi bir problem yaşamıyoruz. Sadece farkındalık düzeyini arttırmış oluyoruz. Teknolojiye ihtiyaç duyan, veriye ilgi duyan, yetenekli, kendi alanında bu konularla ilgili hipotezleri olan herkesi İstanbul Medeniyet Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Öğretim Enstitüsü Biyolojik Veri Bilimi Tezli Yüksek Lisansına bekliyoruz. Ve hepinize başarılar diliyoruz.